İstanbul Medeniyet Üniversitesi, 2025 yılında bir ilke imza atarak Dünya Oyun Günü’nü sürdürülebilirlik temalı oyunlarla kutladı. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sürdürülebilirlik Topluluğu (IMUSUS) tarafından düzenlenen ve T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından desteklenen “Dönüşüm Festivali” kapsamında gerçekleştirilen etkinlik, oyunlaştırma yöntemiyle Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları(SDG’ler) üzerine farkındalık yaratmayı hedefledi.
15 Mayıs – 15 Haziran 2025 tarihleri arasında gerçekleşen Dönüşüm Festivali’nin en dikkat çekici etkinliklerinden biri, 11 Haziran Dünya Oyun Günü için özel olarak hazırlanan “Sürdürülebilirlik Oyunları” etkinlikleri oldu. Her yıl 11 Haziran’da kutlanan Dünya Oyun Günü, İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nde bu yıl sürdürülebilirlik odaklı bir içerikle kutlandı. Katılımcılar, üç farklı oyun aracılığıyla iklim değişikliği, adaptasyon, biyoçeşitlilik, sağlıklı yaşam, halk sağlığı, afet yönetimi, iş birliği, çevre eğitimi ve sürdürülebilir kalkınma amaçları gibi temaları deneyimsel bir şekilde keşfetme fırsatı buldu. Üniversitenin Sürdürülebilirlik Ofisi ev sahipliğinde düzenlenen etkinlik, yalnızca öğrenci ve personele değil, dışarıdan katılımcılara da açık olarak düzenlendi. Bu sayede etkinlik hem üniversite içi hem de toplumsal ölçekte sürdürülebilirlik bilincine katkı sundu. Etkinlikte öne çıkan en önemli nokta, oyunların yalnızca eğlenceli değil, aynı zamanda öğretici ve düşündürücü içeriklere sahip olmasıydı. Katılımcılar, her oyunda farklı rollere bürünerek sürdürülebilirliğin farklı boyutlarını deneyimledi. Bu yaklaşım, oyun temelli öğrenmenin (game-based learning) sürdürülebilirlik alanında nasıl etkili bir yöntem olabileceğini gösterdi.
İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nin sürdürülebilir kampüs vizyonu doğrultusunda hayata geçirilen Dönüşüm Festivali, yalnızca bilgilendirici değil, aynı zamanda üretime dayalı bir program olarak kurgulandı ve kişilerde atık azaltımı konusunda bir davranış değişikliği yaratma hedefi ile hayata geçirildi. Festival boyunca atölyeler, eğitimler, farkındalık çalışmaları ve uygulamalı etkinlikler gerçekleştirildi.
Festivalin sürdürülebilir yaşam farkındalığı için sağladığı en özgün katkılardan biri ise; ekip üyeleri tarafından tasarlanan oyunlar oldu. Festival bünyesinde geliştirilen oyunlar hem içerik ve kurgu hem de tasarım olarak Sürdürülebilir İMÜ ekipleri tarafından geliştirilirken, oyunların materyallerinin bir bölümü de festival boyunca düzenlenen geri dönüşüm atölyelerinde üretildi. Bunun için öncelikle, IMUSUS’ın kurduğu plastik dönüşüm atölyesinde toplanan plastik şişeler geri dönüştürülerek filament haline getirildi. Sonrasında ise 3D yazıcılarla bu filamentler kullanılarak oyun parçaları üretildi. Böylece oyunların kendisi kadar üretim süreci de döngüsel ekonomi, atık yönetimi ve sıfır atık politikaları ile uyumlu bir yaklaşım sundu ve katılımcılara geri dönüştürülmüş materyalleri deneyimleme fırsatı sundu. Bu yönüyle Dönüşüm Festivali, SDG 12 (Sorumlu Üretim ve Tüketim) başta olmak üzere birçok sürdürülebilirlik hedefiyle doğrudan ilişkili bir uygulama örneği haline geldi.
Etkinliğin ilk oyunu olan “İklim ve Sağlık”, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hemşirelik Bölümü 2. sınıf öğrencisi, Dönüşüm Festivali proje koordinatörü ve topluluk yönetim kurulu üyesi Sıla Selin ÖZKAN tarafından tasarlandı. Festival süresince geliştirilen oyun, Dünya Oyun Günü programına dahil edildi. Bir rol yapma oyunu (role-play game) olarak tasarlanan “İklim ve Sağlık” oyununda katılımcılar, farklı sağlık çalışanlarının rollerini üstlenerek iklim değişikliğinin yol açtığı acil durum senaryolarında stratejik kararlar aldı. Oyun süresince her turda koşullar değişti; doğal afetler, salgın hastalıklar veya çevresel krizler senaryonun bir parçası haline geldi. Katılımcılar yalnızca kendi rollerini değil, aynı zamanda farklı ülkeler ve kurumlarla iş birliği yapma sürecini de deneyimlediler. Oyun ile pek çok SDG’ye ilişkin farkındalık yaratılırken, özellikle SDG 3 (Sağlık ve Kaliteli Yaşam) ve SDG 13 (İklim Eylemi) hedeflerine doğrudan katkı sağlayan bir içerik sunuldu. Katılımcılar, iklim değişikliğinin sadece halk sağlığı değil, sağlık sistemleri üzerindeki etkilerini de somut örnekler üzerinden deneyimlerken, aynı zamanda stratejik karar verme ve kriz yönetimi becerilerini geliştirdi. Oyun atölyesine özellikle hemşirelik, sağlık yönetimi gibi bölümlerde eğitim görmekte olan öğrenciler yoğun ilgi gösterdi.
Etkinliğin ikinci oyunu ise; İMÜ Sürdürülebilirlik Ofisi araştırma görevlisi Ayça ÇELİKBİLEK tarafından tasarlanan ve ofis ekibi ile birlikte geliştirilen TabuSUS oldu. TabuSUS, katılımcıların sürdürülebilirliğe dair anahtar kavramları öğrendiği, tartıştığı, eğlenirken öğreten bir kelime oyunu olarak tasarlandı. Oyunun tasarımının bir kelime anlatma oyununun ötesine geçtiğine dikkat çeken ÇELİKBİLEK, oyunun aynı zamanda bir çevre eğitimi olma özelliğini “Oyun kartlarında yasaklı kelime olarak sunulan kelimeler, aslında katılımcılara bu kavramları öğretmek için kullandığımız kelimeler. Bu nedenle, bazı kartlarda aslında kişilerin anahtar kelimeyi anlatırken belki de hiç kullanmayacakları kelimeler ya da istatistiki bilgiler yer alıyor. Oyunun bu kurgusunun amacı, oyunun içerisinde, kişilere o hedefler ile ilgili bazı bilgi aktarımları da yapmak istememiz. Önemli olduğunu düşündüğümüz konuları, bu şekilde kartlara yansıtarak, oyunlaştırma aracılığı ile bilgi aktarmayı hedefledik” sözleri ile aktardı. İMÜ Sürdürülebilirlik Ofisi ekibi, oyunun temelde sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için ele alınması gereken konulara odaklanırken, bunun çok daha ötesine geçerek, hedef ve alt hedeflerin birbirleri ile olan ilişkilerinin de daha iyi anlaşılmasına imkân sağladığını belirtti. Oyun süresince katılımcıların bazı alt hedeflerin birden fazla hedefe katkı sağladığını keşfetmelerine katkı sağlandığı ifade edildi.
Günün üçüncü interaktif oyunu, Arş.Gör. Ayça Çelikbilek yürütücülüğünde gerçekleştirilen “İklim Değişikliği ve Hayatta Kalma” oldu. Dört farklı habitatta geçen bu oyun, küresel düzeyde insan faaliyetleri sonucu değişen iklimlerin (ısınma ve soğuma) etkisiyle azalıp çoğalan habitat alanlarının ve bu habitatlarda yaşayan canlı türlerinin hayatta kalma mücadelesini bir simülasyon olarak sundu. Katılımcılar zar atışı ile değişen iklim koşullarıyla karşı karşıya kaldı; karakterleri yeni şartlara uyum sağlayamadığında, mutasyon veya dayanıklılık mekanizmaları üzerinden stratejiler geliştirmek zorunda kaldılar. Böylece oyun, adaptasyon, mutasyon, biyolojik çeşitlilik, habitat kaybı ve ekosistem dayanıklılığı gibi kavramları deneyimsel bir şekilde öğretti. Aynı zamanda insan faaliyetleri sonucu küçülen doğal yaşam alanlarının ve azalan biyolojik çeşitliliğin ekolojik ve sosyal sonuçlarını tartışmaya açtı. Doğrudan SDG 13 (İklim Eylemi) ve SDG 15 (Karada Yaşam) ile ilişkilendirilen bu oyun, katılımcılara iklim krizine karşı sadece birey ve toplumların değil, tüm canlı türlerinin ve ekosistemlerin nasıl dayanıklılık geliştirebileceğini eğlenceli ama düşündürücü bir şekilde deneyimleme fırsatı sundu. Oyunda kullanılan piyon, karakter sembolü ve zar gibi malzemeler ise; festival bünyesinde gerçekleştirilen PET Dönüşüm Atölyeleri’nde, pet şişelerin geri dönüştürülmesi ile üretildi.
Sürdürülebilir İMÜ ekipleri tarafından tasarlanan ve sürdürülebilir yöntemler ile üretilen bu üç oyun, Dünya Oyun Günü kapsamında katılımcılar ile buluşarak, toplumsal ölçekte sürdürülebilirlik bilincinin yaygınlaştırılmasına katkı sundu. Ayrıca oyunların üretim sürecinin de geri dönüşüm ve döngüsel ekonomi ilkeleriyle uyumlu olması, etkinliğe güçlü bir çevresel mesaj kattı. Üniversite öğrencileri ve Sürdürülebilirlik Ofisi ekibi, yalnızca oyun senaryolarını değil, aynı zamanda oyun materyallerini de üreterek katılımcı bir öğrenme modeli ortaya koydu; oyunlaştırma (gamification) ve oyun temelli öğrenme (game-based learning) yöntemleri sayesinde gençlerin sürdürülebilirlik konularını yalnızca teorik bilgi olarak değil, yaşayarak öğrenmesine imkân sundu. Etkinlik sonunda katılımcılara, atıksız ve sürdürülebilir yaşam ürünlerinden oluşan hediye paketleri sunuldu.
Sürdürülebilir İMÜ ekipleri tarafından tasarlanan oyun atölyelerine dahil olmak için @surdurulebilir_imu instagram hesabını takip edebilir, oyun atölyelerini kurumunuzda düzenlemek için surdurulebilirlik@medeniyet.edu.tr adresine mail atabilirsiniz.
