İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sürdürülebilirlik Ofisi, 7-13 Mayıs Kompost Farkındalığı Haftası’nda “Kompost Eğitimi” düzenledi. 12 Mayıs 2023 tarihinde Sürdürülebilirlik Ofisi’nde düzenlenen eğitimi bahçecilik eğitmeni IŞIK BAŞTUĞ verirken, atölye kolaylaştırıcılığını İMÜ Sürdürülebilirlik Ofisi’nden Ar.Gör. Ayça ÇELİKBİLEK üstlendi. Aynı zamanda bir çevre eğitimi olarak kurgulanan atölye, yerel çiftçiler ve gıda üreticilerinin yanı sıra, akademik ve idari personelimizin, öğrencilerimizin ve tüm halkın katılımına açık olarak gerçekleştirildi. Atölyede kompostun önemi, yerinde azaltımın önemi, kompost yapımı, kompost çeşitleri, kompost-toprak-bitki ilişkisi konuları ele alındı ve teorik eğitimin ardından üniversitemizdeki gıda atıklarından bir kompost uygulaması gerçekleştirildi.
Eğitimin açılış konuşmasını yapan Ar.Gör. Ayça ÇELİKBİLEK, her ülkenin zaman ilerledikçe açlık riski ile karşı karşıya kalma riskinin arttığını, 2017 yılında dünya genelinde 821 kişinin yeterli beslenemediğini belirtti. Bununla birlikte, her yıl dünyada üretilen gıdaların 1/3’ünün çöpe gittiğine, 2021 yılında dünya genelinde kişi başına 74kg gıda atığı üretilirken bu oranın Türkiye’de 93kg olduğuna dikkat çekti. Gıda atıklarının küresel sera gazı üretimindeki payının %8 olduğunu belirten ÇELİKBİLEK, bir yanda yetersiz gıda, diğer yanda gıda israfı sorunu ile baş başa kaldığımız günümüzde sürdürülebilir bir dünya yaratmada organik atıkların kompostlanmasının tam bir kazan-kazan çözümü olduğunu ifade etti. Kompostun, sadece biyoatıkların atık depolama alanlarında çürümeye bırakılmasının veya yakılarak kaybolmasının zararlı etkilerini ve karbon ayak izini azaltmakla kalmadığını söyleyerek, aynı zamanda topraktaki organik maddeyi artırarak ve kimyasal gübre ihtiyacını ortadan kaldırarak toprağın sağlıklı kalmasına ve biyoçeşitliliğin korunmasına da yardımcı olduğuna dikkat çekti.
Açılış konuşmasının ardından bahçecilik eğitmeni Işık BAŞTUĞ tarafından kompost hakkında teorik bir eğitim verildi. BAŞTUĞ, anlatımına atıkların yerinde azaltılmasının önemini vurgulayarak başladı. Türkiye’de kişi başına günlük 1,13kg evsel atık üretildiğini ifade eden BAŞTUĞ, oluşan bu organik atıklardan yıllık 12.000 ton kompost yapılabileceğini, çöp gazından 200MW enerji üretilebileceğini belirtti ve bunun 2,5 milyon kişinin enerji ihtiyacının karşılanması ve kentsel alanlarda ekolojik ayak izinin önemli miktarda azaltılması anlamına geldiğine dikkat çekti.
BAŞTUĞ, kompost sürecinin temelde kahverengiler, yeşiller, yeterli nem ve havanın bir araya gelmesi ile oluşan bir süreç olduğunu belirtti. Kompost yapımı ile toprağı düzenleyecek, gübre değeri görecek ve toprağı besleyecek bir materyal elde edildiğini açıkladı. Ancak, sağlıklı bir kompost elde edebilmek için komposta tohum içeren yabani bitkilerin, soğan kabuklarının, çürümüş bitkilerin, kedi ve köpek gibi hayvan dışkılarının, asidik meyve kabuklarının konulmaması gerektiğini vurguladı.
BAŞTUĞ, kompost hakkında temel bir bilgilendirme yaptıktan sonra, sıcak kompost, soğuk kompost ve vermikompost (solucan gübresi) uygulamaları hakkında bilgi verdi ve bu kompostların nasıl uygulanabileceğine dair bilgiler aktardı.
Teorik eğitimin ardından Sürdürülebilirlik Ofisi tarafından katılımcılara Türk kimliğinin, misafirperverliğinin ve toplumsal etkileşimin sembolü olan çay ikram edildi ve bu mola süresince eğitmen Işık BAŞTUĞ, katılımcıların kompost ile ilgili sorularını cevaplandırdı. Verilen aranın ardından, katılımcılar gruplar halinde, eğitimin uygulama aşamasında kullanılacak malzemeleri tedarik etmek üzere Göztepe Kuzey Kampüs alanı içerisindeki yeşil alanlardan “kahverengi” ve “yeşil” malzemeleri topladı. Bu aşamada, “kahverengi”ler olarak, kampüsümüzdeki ağaçlardan dökülen yapraklar, dal parçaları, ağaç kabukları vb. malzemeler; “yeşil”ler olarak ise; biçilen çimlerden kalan artıklar toplandı.
Malzeme toplama aşamasının ardından ise; Sürdürülebilirlik Ofisi’nde kompost uygulamasına başlandı. Uygulama aşamasının başlangıcında tüm katılımcılar bahçeden topladığı malzemeleri masaya koyarken BAŞTUĞ, toplanan malzemelerin kompost için uygunluğu hakkında bilgi verdi. Katılımcılar tarafından toplanan malzemelere ek olarak Ar.Gör. Ayça ÇELİKBİLEK, Üniversitemiz üretim mutfağında günün menüsünün hazırlanma sürecinden artan kereviz artıklarını ve ofiste içilen çay ve kahvelerin kurutulması ile elde edilen posaları malzeme listesine ekleyerek, atölyede gerçekleştirilecek olan kompost uygulamasının, İMÜ’nün gıda atığı azaltımı politikaları, sıfır atık politikaları ve sürdürülebilirlik çalışmaları açısından büyük önem taşıdığını, yapılan bu kompost uygulamasının mevcut uygulamalara önemli bir destek sağlayacağını belirtti. Atölyenin uygulama aşamasında, her bir katılımcının toplanan malzemeleri kompost kutusuna koyması ile, teorik eğitim kısmında anlatılan ilkeler ışığında bir sıcak kompost uygulaması gerçekleştirildi.
Atölye, bahçecilik eğitmeni Işık BAŞTUĞ’a teşekkür belgesinin takdim edilmesinin ardından sona erdi.
İyi bir davranış olarak gerçekleştirdiğiniz organik geri dönüşüm eyleminiz, düşündüğünüzden daha fazlasını yapıyor. Organiklerin geri dönüşümü atmosferde daha az sera gazı anlamına gelir. Ve kompost kullanmak toprağı besler. Topraklarımız daha sonra bu iyiliği daha sağlıklı gıda, daha temiz su, daha zengin biyoçeşitlilik ve azaltılmış iklim değişikliği etkileri ile karşılar. Elinizden gelenin en iyisini yaptığınız için size teşekkür ederiz.
