Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Biyomühendislik bölümü lisans öğrencimiz Hatice Nur AYDIN’ın, Dr.Öğr.Üyesi Muhammed Erkan KARABEKMEZ danışmanlığında hazırladığı “Genom Ölçekli Metabolik Modeller ile Gen İfadesi Veri Kümelerinin Bütünleşik Analizi ile Ankilozan Spondilit Hastalığı İçin Biyobelirteç Tayini” başlıklı projesi TÜBİTAK 2209-A – Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı’ndan destek almaya hak kazandı.
Türkiye‘de 350.000‘in üzerinde Ankilozan Spondolit (AS) hastası bulunmakta ve bu hastalığın erken teşhisinde kullanılmak üzere tek biyo-belirteç olan HLA-B27 ise yüksek yalancı pozitiflik oranı nedeniyle kullanışlı bir biyo-belirteç olarak görülmemektedir. AYDIN ve KARABEKMEZ, bu nedenle günümüzde bu hastalığı tespit edecek etkili yeni biyo-belirteçlere ihtiyaç olduğu belirtmektedir.
İçerisinde bulunduğumuz veri-yoğun çağda birçok biyolojik ve tıbbi deneye ait çok yüksek miktarda deneysel veri, veri tabanlarında saklanmakta ve araştırmacıların kullanımına sunulmaktadır. Verilerin çokluğu ve çeşitliliği gözümüzün önünde olan cevapları bile gizlemektedir. Bu bakımdan hesaplamalı biyolojik çalışmalarla bu verilerin tekrar tekrar analiz edilmesi hayati önem taşımaktadır.
Projede on binden fazla reaksiyon içeren genom ölçekli metabolik modeller ile onbinlerce transkripte ait ifade verilerinin Python ve Matlab platformlarında farklı yaklaşımlarla bütünleşik olarak incelenmesi hedeflendi. Bu şekilde aktif yolaklar ve önemli enzimler tespit edilerek Ankilozan Spondilit hastalığının teşhis ve tedavisine yönelik yeni biyobelirteçlerin tespit edilmesi ile süreç inovasyonuna da katkı sağlandı. Böylelikle ileride gerçekleştirilebilecek deneysel çalışmalar için de önemli bir zemin oluşturuldu.
Yapılan bu çalışma ile sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada önemli bir unsur olan sağlık sistemine katkı sağlamak amacıyla sağlıklı ve kaliteli yaşama destek verilmesi hedeflendi. Hastalığın erken teşhis edilmesi ve tedaviye erken başlanması durumunda insanların beklenen yaşam sürelerinin arttırılması ve bu insanların ilaçları için harcadıkları maliyetin azaltılmasıyla milli menfaatlerimizle uyumlu sonuçlar vermesi amaçlandı. Böylece insanların en temel ihtiyacı olan sağlık hizmetinden en faydalı şekilde yararlanmaları hedeflendi.
Öğrencimizi ve hocamızı sağlıklı ve kaliteli yaşama sağladıkları önemli katkı için tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyoruz.